BITKE NA NERETVI I SUTJESCI U SOCIJALISTIČKIM I POSTSOCIJALISTIČKIM UDŽBENICIMA ISTORIJE - PRIMER SRBIJE
DOI:
https://doi.org/10.62215/2744-2365.2024.5.5.109Ključne riječi:
Neretva, Sutjeska, Drugi svetski rat, partizani, četnici, udžbenici, politika istorijeSažetak
U radu se analiziraju promene narativa o dve najvažnije bitke Drugog svetskog rata na jugoslovenskom tlu – bitke na Neretvi i bitke na Sutjesci u udžbenicima istorije za osnovne i srednje škole. Prate se udžbenici iz perioda socijalizma, kao i iz tri faze postsocijalističkog perioda – vreme vlasti Slobodana Miloševića, vreme demokratske tranzicije 2000-ih i vreme liberalizacije tržišta udžbenika nakon 2010. godine. Analiziraju se sledeći aspekti narativa: prostor posvećen bitkama, nazivi bitaka, njihov karakter, dobri/loši momci, heroji i žrtve i nacionalni sastav i kroz analizu se izvodi zaključak o promenama u politici istorije različitih vlasti u Srbiji.
##submission.citations##
Bondžić, Dragomir i Nikolić, Kosta. 2015. Istorija za osmi razred osnovne škole. Beograd: Zavod za udžbenike.
Gašeća, Nikola et al. 1998. Istorija za 8. razred osnovne škole. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
Grubač, Đorđe. 1973. Istorija sa osnovama socijalističkog samoupravljanja za VIII razred osnovne škole, Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,.
Grubač, Đorđe. 1968. Istorija za 8. razred osnovne škole, Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
Nikolić, Kosta et al. 2003. Istorija za III razred gimnazije prirodno-matematičkog smera i IV razred gimnazije opšteg i društveno-jezičkog smera, Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
Radojević, Mira. 2013. Istorija IV, Beograd: Klett.
Rajić, Suzana et al. 2005. Istorija za 8. razred osnovne škole, Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
Todosijević, Aleksandar i Petrović Todosijević. 2021. Sanja, Istorija 8 – udžbenik sa odabranim istorijskim izvorima za 8. razred osnovne škole, Beograd: Klett.
Zakon o izmenama i dopunama Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i članova njihovih porodica. Beograd: Službeni glasnik Republike Srbije. 137/2004.
Brunnbauer, Ulf (ed). 2004. (Re)Writing History: Historiography in Southeast Europe After Socialism. Munster: LitVerlag.
Đureinović, Jelena. 2020. The Politics of Memory of the Second World War in Contemporary Serbia - Collaboration, Resistance and Retribution. London/New York: Routledge.
Koren, Snježana. 2012. Politika povijesti u Jugoslaviji (1945 – 1960). Komunistička partija Jugoslavije, nastava povijesti, historiografija. Zagreb: Srednja Europa.
Koulouri, Christina (ed). 2002. Clio in the Balkans. The Politics of History Education. Thessaloniki: Center for Democracy and Reconciliation.
Kuljić, Todor. 2002. Prevladavanje prošlosti – Uzroci i pravci promene slike istorije krajem XX veka, Beograd: Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji.
Sindbæk, Tea. 2012. Usable History? Representations of Yugoslavia’s difficult past – from 1945 to 2002. Aarhus: Aarhus University Press.
Jovanović, Miroslav. 2010. „20. oktobar – od oslobođenja do okupacije Beograda (radikalna transformacija jednog političkog simbola)“ u: Oslobođenje Beograda 1944: zbornik radova (ur. Aleksandar Životić). Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije. 505 – 523.
Koren, Snježana. 2013. „Drugi svjetski rat u člancima i govorima Josipa Broza Tita (1940—1948)” u: Intelektualci i rat, 1939 – 1947: zbornik radova s međunarodnog skupa Desničini susreti 2012. (ur. Drago Roksandić i Ivana Cvijović Javorina). Zagreb: Filozofski fakultet. 197 – 228.
Mihajlović Trbovc, Jovana and Pavasović Trošt, Tamara. 2017. „Who Were the Anti-Fascists? Multiple Interpretations of WorldWar II in Post-Yugoslav Textbooks” in: The Use and Abuse of Memory: Interpreting World War II in Contemporary European Politics (eds. Christian Karner and Bram Mertens). London/New York: Routledge. 173 – 191.
Mihajlović Trbovc, Jovana i Pavasović Trošt, Tamara. 2017. „Who Were the Anti-Fascists? Multiple Interpretations of WorldWar II in Post-Yugoslav Textbooks” in: The Use and Abuse of Memory: Interpreting World War II in Contemporary European Politics (eds. Christian Karner and Bram Mertens). London/New York: Routledge. 173 – 191.
Milošević, Srđan. 2014. „Relativizacija i revizija: još jednom o značenju pojma antifašizam i njegovoj savremenoj (zlo)upotrebi u Srbiji” u: Preispitivanje prošlosti i istorijski revizionizam. (Zlo)upotrebe istorije španskog građanskog rata i Drugog svetskog rata na prostoru Јugoslavije (prir. Milo Petrović). Beograd: Udruženje Španski borci 1936-1939/FPN. 129 – 142.
Najbar-Agičić, Magdalena. 2018. „Zla prošlost – suočavanje s prošlošću koja opterećuje” u: Zla prošlost – suočavanje s prošlošću koja opterećuje (prir. Magdalena Najbar-Agičić). Zagreb: Srednja Europa. 5 – 19.
Pavasović Trošt, Tamara. 2018. “Ruptures and Continuities in Nationhood Narratives: Reconstructing the Nation through History Textbooks in Serbia and Croatia”. Nations and Nationalism, 24, 3. 716 – 740.
Stojanović, Dubravka. 1994. „Udžbenici istorije kao ogledalo vremena“ u: Ratništvo, patriotizam, patrijarhalnost (ur. Vesna Pešić i Ružica Rosandić). Beograd: Centar za antiratnu akciju. 77 – 105.
Stojanović, Dubravka. 2010. „U ogledalu ’drugih’“ u: Novosti iz prošlosti – znanje, neznanje, upotreba i zloupotreba istorije (prir. Vojin Dimitrijević). Beograd: Bg centar za ljudska prava. 13 – 31.
Stojanović, Dubravka. 2011. “Revisions of Second World War in Contemporary Serbia” in: Serbia and the Serbs in World War Two (eds. Sabrina P. Ramet and Ola Listhaug). London: Palgrave Macmillan. 247 – 264.
Subotić, Jelena. 2013. “Stories States Tell: Identity, Narrative, and Human Rights in the Balkans”. Slavic Review. Urbana: University of Illinois. 72, 2. 306 – 326.
Стојановић, Дубравка. 2021. „1941-година која се мења. Ревизије тумачења 27. марта и стрељања у Крагујевцу у уџбеницима историје (1955-2014)“ у: 80 година од избијања Другог светског рата на простору Југославије и страдања града Крагујевца: нови помаци или ревизије историје. Крагујевац. 39-55.
Стојановић, Дубравка. 2022. „На вртешци. Слика „пријатеља“ и „непријатеља“ у српским уџбеницима историје 1913-2010.“ у: Годишњак за друштвену историју, 3. 10-11.
Tokić, Mate. 2007. Framing and Reframing the Past: Ethnic Relations, Political Legitimacy and the Legacy of the Second World War in Socialist Yugoslavia 1945-1991. Ann Arbour: University of Pennsylvania. PhD Thesis.
##submission.downloads##
Objavljeno
Broj časopisa
Rubrika
Licenca
Historia Moderna je časopis otvorenog pristupa. Kompletan sadržaj časopisa je besplatno dostupan. Korisnici smiju čitati, preuzimati, kopirati, distribuirati, štampati, pretraživati ili stavljati poveznice na materijal, te mijenjati, preoblikovati i prerađivati materijal ili ga koristiti na druge zakonite načine, sve dok citiraju original na odgovarajući način, u skladu sa Creative Commons licencom CC BY-NC.
Radove objavljene u Historia Moderna dozvoljeno je pohranjivati u institucijske i tematske repozitorije uz osiguravanje linkova na web stranicu časopisa.
