Izjava o etici publikovanja i zloupotrebi publikovanja

Izjavu o etici publikovanja i zloupotrebi publikovanja objavljuje časopis HISTORIA MODERNA Bosnia & Herzegovina, a Redakcija i Udruženje za modernu historiju, kao izdavač preuzimaju odgovornost za sprovođenje politike Časopisa.

OBAVEZE GLAVNOG I ODGOVORNOG UREDNIKA I REDAKCIJE (UREĐIVAČKOG ODBORA)

Glavni i odgovorni urednik časopisa “Historia Moderna” donosi uz konsultaciju sa redakcijom konačnu odluku o tome koji će se rukopisi objaviti. Prilikom donošenja odluke glavni i odgovorni urednik rukovodi se mišljenjem recenzenata, stavovima članova redakcije i uređivačkom politikom časopisa, vodeći računa o zakonskim propisima koji se odnose na klevetu, kršenja autorskih prava i plagiranje. Glavni i odgovorni urednik i članovi redakcije su dužni da iznesu bilo koji uočeni prekršaj postavljenih etičkih standarda.

Glavni i odgovorni urednik zadržava diskreciono pravo da primljene rukopise procijeni i ne objavi, ukoliko utvrdi da ne odgovaraju propisanim sadržinskim i formalnim kriterijumima.

U redovnim okolnostima, urednik i redakcija obavještavaju autora o tome da li je njegov tekst prihvaćen, u što kraćem roku od datuma prijema rukopisa.

Glavni i odgovorni urednik ne smije imati bilo kakav sukob interesa u vezi sa rukopisima koje razmatraju. Ako takav sukob interesa postoji, o izboru recenzenata i sudbini rukopisa odlučuje redakcija. Ako sukob interesa postoji kod jednog ili više članova redakcije, ti članovi se isključuju iz postupka izbora recenzenata i odlučivanja o rukopisu. Glavni i odgovorni urednik i članovi redakcije su dužni da blagovremeno prijave postojanje sukoba interesa.

Glavni i odgovorni urednik i redakcija su dužni da sud o rukopisu donose na osnovu njegovog sadržaja, bez rasnih, polnih/rodnih, vjerskih, etničkih ili političkih predrasuda.

Glavni i odgovorni urednik i članovi redakcije ne smiju da koriste neobjavljen materijal iz predatih rukopisa za svoja istraživanja bez izričite pisane dozvole autora, a informacije i ideje iznesene u predatim rukopisima moraju se čuvati kao poverljive i ne smiju se koristiti za sticanje lične koristi.

Glavni i odgovorni urednik i članovi redakcije dužni su da preduzmu sve razumne mjere kako bi identitet recenzenata ostao nepoznat autorima pre, tokom i nakon postupka recenzije i kako bi identitet autora ostao nepoznat recenzentima do okončanja postupka recenzije.

OBAVEZE AUTORA

Autori garantuju da rukopis predstavlja njihov originalan doprinos, da nije objavljen ranije i da se ne razmatra za objavljivanje na drugom mjestu. Istovremeno predavanje istog rukopisa u više časopisa predstavlja kršenje etičkih standarda. Takav rukopis se momentalno isključuje iz daljeg razmatranja.

Autori takođe garantuju da nakon objavljivanja u časopisu “Historia Moderna”, rukopis neće biti objavljen u drugoj publikaciji na bilo kom jeziku bez saglasnosti glavnog i odgovornog urednika, redakcije ili izdavača.

U slučaju da je poslati rukopis rezultat naučnoistraživačkog projekta ili da je, u prethodnoj verziji, bio izložen na skupu u vidu usmenog saopštenja (pod istim ili sličnim naslovom), detaljniji podaci o projektu, konferenciji i slično, navode se u fusnoti na samom početku teksta. Rad koji je već objavljen u nekom časopisu ne može biti preštampan u časopis “Historia Moderna”, ukoliko nije riječ o prevodu, adaptaciji i izmjeni sprovedenih istraživanja i sl., što mora biti jasno naznačeno.

Autori su dužni da se pridržavaju etičkih standarda koji se odnose na naučnoistraživački rad. Autori garantuju i da rukopis ne sadrži neosnovane ili nezakonite tvrdnje i ne krši prava drugih. Izdavač, redakcija i glavni i odgovorni urednik neće snositi nikakvu odgovornost u slučaju ispostavljanja bilo kakvih zahtjeva za naknadu štete.

Autori recenziranih radova moraju odgovoriti na bilo koji zahtjev redakcije časopisa.

Sadržaj rada

Rad treba da sadrži dovoljno detalja i referenci kako bi se recenzentima, a potom i čitaocima omogućilo da provjere tvrdnje koje su u njemu iznesene. Namjerno iznošenje netačnih tvrdnji predstavlja kršenje etičkih standarda.

Autori snose svu odgovornost za sadržaj predatih rukopisa i dužni su da, ako je to potrebno, pre njihovog objavljivanja pribave saglasnost svih lica ili institucija koje su neposredno učestvovale u istraživanju koje je u rukopisu predstavljeno. Autori su dužni da navedu ko je finansirao njihovo istraživanje, ukoliko je to slučaj.

Autori koji žele da u rad uključe ilustracije, tabele ili druge materijale koji su već negdje objavljeni dužni su da za to pribave saglasnost nosilaca autorskih prava. Materijal za koji takvi dokazi nisu dostavljeni smatraće se originalnim djelom autora. Ukoliko poslije objavljivanja rada dođe do bilo kakvog prigovora nosilaca autorskih prava da je neki materijal objavljen bez njihove saglasnosti, časopis “Historia Moderna”  će objaviti ispravku ili povući rad i jasno navesti da je do greške došlo krivicom autora.

Autorstvo

Autori su dužni da kao autore navedu samo ona lica koja su značajno doprinijela sadržaju rukopisa, odnosno dužni su da sva lica koja su značajno doprinijela sadržaju rukopisa navedu kao autore. Ako su u bitnim aspektima istraživačkog projekta i pripreme rukopisa učestvovala i druga lica koja nisu autori, njihov doprinos treba pomenuti u napomeni ili zahvalnici.

Navođenje izvora

Autori su dužni da ispravno citiraju izvore koji su bitno uticali na sadržaj istraživanja i rukopisa. Autori ne bi trebalo da navode arhivske i druge izvore koje nisu zaista koristili, niti da navode publikacije koje nisu zaista čitali. Informacije koje su dobili u privatnom razgovoru ili korespondenciji sa trećim licima, ne smiju se koristiti bez izričite pisane dozvole izvora.

Plagijarizam

Plagiranje, odnosno preuzimanje tuđih ideja, riječi ili drugih oblika kreativnog izraza i predstavljanje kao svojih, predstavlja grubo kršenje naučne i izdavačke etike. Plagiranje može da uključuje i kršenje autorskih prava, što je zakonom kažnjivo.

Plagijat obuhvata slijedeće:

• doslovno ili gotovo doslovno preuzimanje ili smišljeno parafraziranje (u cilju prikrivanja plagijata) dijelova tekstova drugih autora bez jasnog ukazivanja na izvor ili obilježavanje kopiranih fragmenata (na primjer, korišćenjem navodnika);
• kopiranje slika ili tabela iz tuđih radova bez pravilnog navođenja izvora i/ili bez dozvole autora ili nosilaca autorskih prava

Rukopisi kod kojih postoje jasne indicije da se radi o plagijatu biće automatski odbijeni. Ova odluka će biti objavljena i imaće se u vidu u slučaju da isti autor podnese novi rad.

Ako se ustanovi da je rad koji je objavljen u časopisu plagijat, isti će biti povučen u skladu sa procedurom opisanom pod Povlačenje već objavljenih radova.

Sukob interesa

Autori su dužni da u radu ukažu na finansijske ili bilo koje druge sukobe interesa koji bi mogli da utiču na iznesene rezultate i interpretacije.

Greške u objavljenim radovima

U slučaju da autori otkriju važnu grešku u svom radu nakon njegovog objavljivanja, dužni su da momentalno o tome obavijeste urednika ili izdavača i da sa njima sarađuju kako bi se rad povukao ili ispravio.

Predavanjem rukopisa redakciji “Historia Moderna” autori se obavezuju na poštovanje navedenih obaveza.

OBAVEZE RECENZENATA

Recenzenti su dužni da stručno, objektivno, argumentovano, precizno, nepristrasno i u što kraćem roku dostave uredniku ocjenu naučne vrijednosti rukopisa.

Recenzenti evaluiraju radove u odnosu na usklađenost teme rada sa profilom časopisa, relevantnost istraživane oblasti i primjenjenih metoda, originalnost i naučnu relevantnost podataka iznesenih u rukopisu, stil naučnog izlaganja i opremljenost teksta naučnim aparatom.

Recenzent koji ima osnovane sumnje ili saznanja o kršenju etičkih standarda od strane autora dužan je da o tome obavijesti urednika. Recenzent treba da prepozna važne objavljene radove koje autori nisu citirali, kao i relevantnu arhivsku i drugu izvornu građu koju autori nisu koristili. On treba da upozori urednika i na bitne sličnosti i podudarnosti između rukopisa koji se razmatra i bilo kojeg drugog objavljenog rada ili rukopisa koji je u postupku recenzije u nekom drugom časopisu, ako o tome ima lična saznanja. Ako ima saznanja da je isti rukopis razmatra u više časopisa u isto vrijeme, recenzent je dužan da o tome obavijesti urednika.

Recenzent ne smije da bude u sukobu interesa sa autorima ili finansijerom istraživanja. Ukoliko postoji sukob interesa, recenzent je dužan da o tome obavijesti urednika. Recenzent koji sebe smatra nekompetentnim za temu ili oblast kojom se rukopis bavi dužan je da o tome obavijesti urednika.

Recenzija mora da bude objektivna. Lična kritika je neprihvatljiva. Recenzenti moraju izraziti svoje stavove jasno i argumentovano.

Rukopisi koji su poslati recenzentu smatraju se poverljivim dokumentima. Recenzenti ne smiju da koriste neobjavljen materijal iz predatih rukopisa za svoja istraživanja bez izričite pisane dozvole autora, a informacije i ideje iznesene u predatim rukopisima moraju se čuvati kao poverljive i ne smiju se koristiti za sticanje lične koristi.

OBAVEZE IZDAVAČA

Udruženje za modernu historiju će spriječiti narušavanje etike i zloupotrebu publikovanja poštujući Etičke principe i standarde ove Izjave kroz obaveze urednika, recenzenata, autora i izdavača.

POSTUPAK RECENZIJE

Primljeni radovi u redakciji časopisa “Historia Moderna” koji po mišljenju glavnog i odgovornog urednika ispunjavaju osnovne uslove po sadržini i formi, podliježu dvostruko slijepoj recenziji od dva vanjska recenzenta. Cilj recenzije je da uredniku pomogne u donošenju odluke o tome da li rad treba prihvatiti ili odbiti i da kroz proces komunikacije sa autorima poboljša kvalitet rukopisa.

Izbor recenzenata se vrši na sastancima uredništva. Recenzenti moraju da raspolažu relevantnim znanjima u vezi sa oblašću kojom se rukopis bavi i ne smiju biti iz iste institucije kao autor, niti to smiju biti autori koji su u skorije vrijeme objavljivali publikacije zajedno (kao koautori) sa bilo kojim od autora podnesenog rada. Recenzenti radova ne dobijaju honorare.

Glavni i odgovorni urednik izabranim recenzentima šalje tekst rada bez imena i afilijacije autora i drugih podataka na osnovu kojih bi se mogao otkriti identitet autora i recenzentski obrazac koji je usvojila redakcija časopisa “ Historia Moderna ”. Obrazac se sastoji od niza pitanja na koja recenzent treba da odgovori i ukaže na pojedine elemente koji utiču na prihvatanje odnosno odbijanje objavljivanja rada. Recenzent na osnovu obrasca daje mišljenje da li rad treba da bude objavljen bez izmjena, treba da bude objavljen uz izmjene ili ne treba da bude objavljen. Isto tako, recenzent daje predlog za kategorizaciju rada (Izvorni naučni rad, pregledni naučni rad, prethodno priopćenje i stručni rad). U posebnom dijelu obrasca recenzenti imaju prostor da iznesu konkretne primjedbe, prijedloge i sugestije, koje, nepotpisane, urednik može proslijediti autorima. Identitet autora ostaje nepoznat recenzentima i identitet recenzenata autorima, prije, tokom i poslije postupka recenzije.

Tokom čitavog procesa, recenzenti djeluju nezavisno jedni od drugih. Recenzentima nije poznat identitet drugih recenzenata. Ako odluke recenzenata nisu iste (prihvatiti/odbiti), glavni urednik može da traži mišljenje drugih recenzenata ili može donijeti odluku bez dodatnih recenzija.

Tokom postupka recenzije urednik može da zahtijeva od autora da dostave dodatne informacije (uključujući i primarne podatke), ako su one potrebne za donošenje suda o naučnom doprinosu rukopisa.

Urednik i recenzenti moraju da čuvaju takve informacije kao povjerljive i ne smiju ih koristiti za sticanje lične koristi.

Redakcija je dužna da obezbijedi kontrolu kvaliteta recenzije. U slučaju da autori imaju ozbiljne i osnovane zamjerke na račun recenzije, redakcija će provjeriti da li je recenzija objektivna i da li zadovoljava akademske standarde. Ako se pojavi sumnja u objektivnost ili kvalitet recenzije, urednik će tražiti mišljenje drugih recenzenata.

RAZRJEŠAVANJE SPORNIH SITUACIJA

Svaki pojedinac ili institucija mogu u bilo kom trenutku da uredniku i/ili redakciji prijave saznanja o kršenju etičkih standarda i drugim nepravilnostima i da o tome dostave neophodne informacije/dokaze.

Provjera iznesenih navoda i dokaza

• Glavni i odgovorni urednik će u dogovoru sa redakcijom odlučiti o pokretanju postupka koji ima za cilj provjeru iznesenih navoda i dokaza.
• Tokom tog postupka svi izneseni dokazi smatraće se poverljivim materijalom i biće predočeni samo onim licima koja su direktno uključena u postupak.
• Licima za koja se sumnja da su prekršila etičke standarde biće data mogućnost da odgovore na optužbe iznesene protiv njih.
• Ako se ustanovi da je zaista došlo do nepravilnosti, procijeniće se da li ih treba okarakterisati ako je manji prekršaj ili grubo kršenje etičkih standarda.

Manji prekršaj

Situacije okarakterisane kao manji prekršaj riješavaće se u direktnoj komunikaciji sa licima koja su prekršaj učinila, bez uključivanja trećih lica, npr.:

• obavještavanjem autora/recenzenata da je došlo do manjeg prekršaja koji je proistekao iz nerazumijevanja ili pogrešne primjene akademskih standarda;
• pismo upozorenja autoru/recenzentu koji je učinio manji prekršaj.

Grubo kršenje etičkih standarda

Odluke u vezi sa grubim kršenjem etičkih standarda donosi glavni i odgovorni urednik u saradnji sa redakcijom i, ako je to potrebno, malom grupom naučnika. Mjere koje će preduzeti mogu biti slijedeće (i mogu se primjenjivati pojedinačno ili istovremeno):

• objavljivanje saopštenja ili uvodnika u kom se opisuje slučaj kršenja etičkih standarda;
• slanje službenog obavještenja rukovodiocima ili poslodavcima autora/recenzenta;
• povlačenje objavljenog rada u skladu sa procedurom opisanom pod Povlačenje već objavljenih radova;
• autorima će biti zabranjeno da tokom određenog perioda šalju radove u časopis;
• upoznavanje relevantnih stručnih organizacija ili nadležnih organa sa slučajem kako bi mogli da preduzmu odgovarajuće mjere.

Prilikom razrešavanja spornih situacija redakcija časopisa se rukovodi smjernicama i preporukama Odbora za etiku u izdavaštvu (Committee on Publication Ethics – COPE): http://publicationethics.org/resources/.

POVLAČENJE VEĆ OBJAVLJENIH RADOVA

U slučaju kršenja prava izdavača, nosilaca autorskih prava ili autora, povrede profesionalnih etičkih kodeksa, tj. u slučaju slanja istog rukopisa u više časopisa u isto vrijeme, lažne tvrdnje o autorstvu, plagijata, manipulacije podacima u cilju prevare, kao i u svim drugim slučajevima grubog kršenja etičkih standarda, objavljeni rad se mora povući. U nekim slučajevima već objavljeni rad se može povući i kako bi se ispravile naknadno uočene greške.

SAMOARHIVIRANJE

Časopis “Historia Moderna” omogućava autorima da finalnu, objavljenu verziju rukopisa u PDF formatu deponuju u institucionalni repozitorijum i/ili nekomercijalne baze podataka, ili da ga objave na ličnim veb stranicama (uključujući i profile ne društvenim mrežama za naučnike, kao što su ResearchGate, Academia.edu itd.) i/ili na sajtu institucije u kojoj su zaposleni, a u skladu sa odredbama licence Creative Commons – Attribution – NonCommercial 4.0 International  (https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/),u bilo koje vrijeme nakon objavljivanja u časopisu. Pri tome se moraju navesti osnovni bibliografski podaci o članku objavljenom u časopisu (autor/i, naslov rada, naslov časopisa, godina, broj, paginacija), a mora se navesti i URL adresa članka časopisa.

Ukoliko časopis prestane izlaziti, sva elektronska izdanja će biti elektronski arhivirani na https://archive.org/. Dodatno, bit će dostupna u Nacionalnoj i  univerzitetskoj biblioteci Bosne i Hercegovine.

AUTORSKA PRAVA

Kada je rukopis prihvaćen za objavljivanje, autori prenose autorska prava na izdavača. U slučaju da rukopis ne bude prihvaćen za štampu u časopisu, autori zadržavaju sva prava.

Na izdavača se prenose slijedeća neekskluzivna prava na rukopis, uključujući i dodatne materijale, i sve dijelove, izvode ili elemente rukopisa:

• pravo da reprodukuje i distribuira rukopis u štampanom obliku, uključujući i štampanje na zahtjev;
• pravo na štampanje probnih primjeraka, reprint i specijalnih izdanja rukopisa;
• pravo da rukopis prevede na druge jezike;
• pravo da rukopis reprodukuje koristeći fotomehanička ili slična sredstva, uključujući, ali ne ograničavajući se na fotokopiranje, i pravo da distribuira ove kopije;
• pravo da rukopis reprodukuje i distribuira elektronski ili optički koristeći sve nosioce podataka ili medija za pohranjivanje, a naročito u mašinski čitljivoj/digitalizovanoj formi na nosačima podataka kao što su hard disk, CD-ROM, DVD, Blu-ray Disc (BD), mini disk, trake sa podacima, i pravo da reprodukuje i distribuira rukopis sa tih prenosnika podataka;
• pravo da sačuva rukopis u bazama podataka, uključujući i onlajn baze podataka, kao i pravo prenosa rukopisa u svim tehničkim sistemima i režimima;
• pravo da rukopis učini dostupnim javnosti ili zatvorenim grupama korisnika na osnovu pojedinačnih zahtjeva za upotrebu na monitoru ili drugim čitačima (uključujući i čitače elektronskih knjiga), i u štampanoj formi za korisnike, bilo putem interneta, onlajn servisa, ili putem internih ili eksternih mreža.

Autori zadržavaju pravo i da članak prevedu na drugi jezik, da ga koriste u publikacijama koje predstavljaju kompilaciju njihovih radova, da ga koriste u doktorskoj disertaciji ili monografiji pod uslovom da navedu da novo djelo predstavlja derivat članka objavljenog u časopisu “Historia Moderna”. Pri tome se moraju navesti osnovni bibliografski podaci izvornog članka objavljenog u časopisu (autor/i, naslov rada, naslov časopisa, godina, broj, paginacija), a mora se navesti i URL adresa članka časopisa.

Treća lica mogu da koriste članak na način koji nije utvrđen Uređivačkom politikom i odredbama licence Creative Commons license – Attribution-NonCommercial 4.0 International (https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/), samo ako za to dobiju pisanu saglasnost izdavača časopisa (zahteve slati na elektronsku adresu redakcije historiamodernabh@gmail.com).

ODRICANJE ODGOVORNOSTI

Izneseni stavovi u objavljenim radovima ne izražavaju stavove urednika i članova redakcije časopisa. Autori preuzimaju pravnu i moralnu odgovornost za ideje iznesene u svojim radovima. Izdavač neće snositi nikakvu odgovornost u slučaju ispostavljanja bilo kakvih zahtjeva za naknadu štete.